Η ανησυχία για τις φορολογικές ελαφρύνσεις και τις εργασίες ενεργειακής αναβάθμισης των κτιρίων.

Στη φάση της επεξεργασίας του σχεδίου νόμου «Φορολογική μεταρρύθμιση με αναπτυξιακή διάσταση για την Ελλάδα του αύριο» από την αρμόδια επιτροπή της Βουλής, κλήθηκαν να τοποθετηθούν και οι φορείς της αγοράς.

Ως γνωστόν, στο εν λόγω νομοσχέδιο έχουν μεταξύ άλλων συμπεριληφθεί διατάξεις που αφορούν σε φορολογικές ελαφρύνσεις για τις εργασίες ενεργειακής αναβάθμισης των κτιρίων. Πάνω στο θέμα αυτό ανέπτυξε τις απόψεις του ο κ. Στέφανος Παλλαντζάς, Πρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Παθητικού Κτιρίου, αναδεικνύοντας μεταξύ άλλων την αναγκαιότητα της καθιέρωσης ως υποχρεωτικής της ενεργειακής αναβάθμισης των κτιρίων μέσω των συγκεκριμένων διατάξεων και το ρόλο που θα πρέπει να έχουν οι μηχανικοί ενώ επιπλέον παρουσίασε ένα δοκιμασμένο σύστημα, ένα «έξυπνο εξοικονομώ» όπως το αποκάλεσε, το οποίο έτρεξε με αξιοσημείωτη επιτυχία στην Ιταλία.

Αναλυτικά, στην αρχική τοποθέτησή του ο κ. Παλλαντζάς είπε τα εξής:

«Συνεχίζοντας στα όσα ανέφερε ο κ. Πατενιώτης, σε σχέση με το άρθρο 16 και την έκπτωση φόρου, να πούμε ότι όταν ακούσαμε τις προγραμματικές δηλώσεις του Πρωθυπουργού ο οποίος μίλησε για τη συγκεκριμένη έκπτωση, μίλησε σαφέστατα για ενεργειακή αναβάθμιση κατ αρχήν, και άρα θεωρούσαμε ότι επιτέλους μία κυβέρνηση μετά από 10 χρόνια θα σταματούσε τις επιδοματικές πολιτικές στο πετρέλαιο και στο φυσικό αέριο και θα ασχολιόταν με πραγματικά κίνητρα για να επανεκκινήσει την οικοδομή και για να αντιμετωπίσει σοβαρά το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής και της επιρροής που έχει σε αυτό η ενεργειακή συμπεριφορά των κτιρίων. Δυστυχώς σήμερα βλέπουμε πάλι μία άτολμη διάταξη η οποία στην ουσία έτσι όπως διατυπώνεται, κατά τη γνώμη μας θα δημιουργήσει 2 συνέπειες:

  1. θα δημιουργήσει μια φάμπρικα “μαϊμού τιμολογίων” παροχής υπηρεσιών από διάφορες ειδικότητες, (π.χ. θα πηγαίνεις πολύ απλά στον υδραυλικό σου ή στο μπογιατζή σου για να του λες «δώσε μου ένα χιλιάρικο, ότι δήθεν έκανα το σπίτι μου και το έβαψα» και θα το καταθέτεις ως φορολογική “δήθεν” υποχρέωση) και
  2. θα οδηγήσει στην ουσία -επειδή δε θα έχει υποχρεωτική την ενεργειακή αναβάθμιση όπως ανέφερε και ο κ. Πατενιώτης-, σε «πασαλείμματα» σε πάρα πολλά κτίρια, κυρίως σε αυτά τα οποία εκμισθώνονται σε πλατφόρμες τύπου Airbnb, και κάπως έτσι, κάθε χρόνο κάποιος θα κάνει μερικές μικροδαπάνες, δήθεν ότι έκανε μια αισθητική αναβάθμιση στο κτίριο του και έτσι θα εξασφαλίζει φορολογική ελάφρυνση.

Άρα, ουσιαστικά η διάταξη θα ωφελήσει, έτσι όπως διατυπώνεται κάποιες πάρα πολύ συγκεκριμένες και περιορισμένες ομάδες της κοινωνίας. Από εκεί και πέρα, η εμπειρία έχει δείξει (διότι δεν είμαστε η πρώτη χώρα που εφαρμόζει κάτι τέτοιο – & άλλες Ευρωπαϊκές χώρες προσπάθησαν τα προηγούμενα χρόνια να εφαρμόσουν μια τέτοια διάταξη) πως όπου διατυπώθηκε με τον τρόπο που διατυπώνεται και εδώ σήμερα, στην ουσία δε λειτούργησε, για 2 λόγους:

  • 1ον διότι μεγάλο μέρος του πληθυσμού δεν πληρώνει υψηλούς φόρους ώστε να μπορέσει να ωφεληθεί από μια τέτοια πίστωση φόρου και
  • 2ον και πιο σημαντικό είναι ότι ιδιαίτερα στην Ελλάδα, μέσα από μία διαδικασία κρίσης, λίγα είναι τα νοικοκυριά τα οποία μπορούν να δώσουν μέρος των εσόδων τους για να δημιουργήσουν αισθητική αναβάθμιση στο κτίριο τους.

Άρα, στην πραγματικότητα, δύσκολα βλέπουμε ότι αυτή η διάταξη θα λειτουργήσει, έτσι όπως είναι διατυπωμένη.

Παράλληλα δε, να κάνουμε εδώ και μια παρατήρηση: Μας κάνει εντύπωση το γεγονός ότι εξαιρούνται όσοι έχουν ήδη ενταχθεί σε πρόγραμμα «εξοικονομώ». Και είναι λίγο περίεργο αυτό διότι αυτοί είναι άνθρωποι οι οποίοι δεν έχουν μόνο την οικονομική δυνατότητα αλλά έχουν και την ανησυχία να αναβαθμίσουν ενεργειακά το κτίριό τους. Γι’ αυτό ακριβώς δεν αντιλαμβανόμαστε γιατί αυτοί πρέπει να εξαιρεθούν από το να κάνουν το κτίριό τους ακόμα καλύτερο.

Δείτε λίγο το παράδειγμα της Ιταλίας δίπλα μας και πως εφάρμοσε το συγκεκριμένο μέτρο: Πρώτα-πρώτα κλιμάκωσε την έκπτωση φόρου από το 40% μέχρι το 75% ανάλογα με την εξοικονόμηση ενέργειας που γίνεται στο κτίριο και δεύτερον, η δαπάνη δεν βγαίνει  από την τσέπη του φορολογούμενου αλλά αποτελεί ψηφιακό χρήμα το οποίο το διαχειρίζεται και μπορεί να το χρησιμοποιήσει κατά το δοκούν, δηλαδή, είτε για να πληρώσει φόρους, είτε για να πληρώσει τον εργολάβο ο οποίος θα του κάνει τη δουλειά, είτε για να πάει στην τράπεζα και να πάρει χρηματοδότηση. Αν λοιπόν το σκεφτείτε έτσι, τότε πραγματικά θα δουλέψει το σύστημα και τότε πραγματικά θα μπορέσουμε να επανεκκινήσουμε. Και φυσικά, σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να αναγνωρίζονται όχι μόνο οι υπηρεσίες αλλά και τα υλικά, δηλαδή ολοκληρωμένη η δαπάνη. Και κάτι ακόμα που δεν είδαμε πουθενά, είναι πως θα πρέπει να υπάρχει κάπου και ένας μηχανικός ο οποίος θα παίρνει την ευθύνη για να γίνει ενεργειακή αναβάθμιση ή αισθητική αναβάθμιση ή στατική επάρκεια σε ένα κτίριο. Το μηχανικό δυστυχώς τα τελευταία χρόνια τον έχουμε απαξιώσει στην Ελλάδα και πρέπει επιτέλους να τον ξαναβάλουμε στη θέση που του αρμόζει διότι δε γίνεται ο κλάδος της οικοδομής να επανεκκινήσει χωρίς το μηχανικό στην κεντρική του θέση.»

Στη συνέχεια, με αφορμή ερωτήσεων που δέχθηκε, έδωσε λεπτομέρειες σχετικά με τα χαρακτηριστικά του Ιταλικού «εξοικονομώ» και την εφαρμογή του.

Συγκεκριμένα, ανέφερε πως η Ιταλία υλοποίησε ένα «έξυπνο εξοικονομώ», χωρίς χρήματα. Στην ουσία θεσμοθέτησαν έκπτωση φόρου έως 75% με κριτήριο την ενεργειακή αναβάθμιση & όχι με κριτήριο την ταχύτητα υποβολής της αίτησης από τον υπολογιστή, ούτε με εισοδηματικά κριτήρια. Στα πρώτα του βήματα το σύστημα δε λειτούργησε κυρίως λόγω κρίσης, οπότε και η Ιταλική Κυβέρνηση μετέτρεψε την έκπτωση αυτή σε ψηφιακό χρήμα και την έδωσε στον πολίτη έτσι ώστε να μπορεί να τη χρησιμοποιήσει προκαταβολικά για να χρηματοδοτήσει τις εργασίες. Ο ιδιοκτήτης ξεκινούσε με μια μελέτη ενεργειακής αναβάθμισης από μηχανικό η οποία στη συνέχεια δεν υλοποιούταν υποχρεωτικά σε μία φάση αλλά μπορούσε να υλοποιηθεί τμηματικά, π.χ. θερμομόνωση τον 1ο χρόνο, αντικατάσταση κουφωμάτων το 2ο χρόνο κλπ. Με τη υλοποίηση βάσει της μελέτης, το κτίριο θα έφτανε να ανεβεί σε συγκεκριμένη ενεργειακή κλάση, με συγκεκριμένο προϋπολογισμό και με συγκεκριμένη αναλογούσα έκπτωση φόρου. Αυτό το χρήμα δινόταν ψηφιακά μέσω μιας πλατφόρμας, δίνοντας τη δυνατότητα στον ιδιοκτήτη να το χρησιμοποιήσει για να φέρει εργολάβο ο οποίος θα υλοποιήσει τις παρεμβάσεις βάσει της μελέτης, ή να πάει στην τράπεζα αιτούμενος χρηματοδότηση ή ακόμα και να πληρώσει μελλοντικές φορολογικές του υποχρεώσεις. Με τον τρόπο αυτό το σύστημα στην Ιταλία δούλεψε πάρα πολύ καλά με αποτέλεσμα μεταξύ άλλων τη δημιουργία μιας επιπλέον θέσης εργασίας για κάθε 10 ανακαινίσεις ενώ αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως για κάθε 100 ευρώ που δαπάνης από τους πολίτες, πολύ περισσότερα από τα μισά επέστρεψαν στο κράτος.

https://www.b2green.gr/el/post/75464/exoikonomo-choris-chrimata-choris-seira-proteraiotitas-kai-me-ekptosi-forou-eos-75-tis-ekato